Het aantal te dikke kinderen in Maleisië is in zeven jaar tijd schrikbarend toegenomen. Uit onderzoek blijkt dat een op de vijf basisschoolkinderen ernstig overgewicht heeft. Een hoog aantal voor een land waar momenteel ook veel kinderen lijden aan ondergewicht. Basisscholen vermelden daarom naast cijfers voor rekenen en taal, ook het BMI op de schoolrapporten.

De bezorgdheid over het gewichtsprobleem is terug te lezen in veel Maleisische kranten. In een recent artikel van The Star wordt gefocust op de gevaren en risico’s van obesitas. “De situatie wordt steeds dringender want er komen steeds meer kinderen met overgewicht bij. Niemand ziet obesitas hier als een ziekte, iedereen denkt dat het oké is om dik te zijn.” Het aantal kinderen met overgewicht blijft stijgen, en daarmee neemt de bezorgdheid ook steeds meer toe.

Ook de overheid bekommert zich om het gewicht van Maleisische basisschoolkinderen, getuige een aantal opmerkelijke maatregelen. Ongeveer twee jaar geleden zijn de basisscholen in Maleisië, in opdracht van de overheid, begonnen met het wegen van hun leerlingen. De kinderen worden een paar keer per jaar op school gewogen en gemeten. Hun BMI (Body Mass Index, een index voor het gewicht in verhouding tot lichaamslengte, red.) komt vervolgens op hun rapport te staan en is daardoor zichtbaar voor de ouders. Feitelijk krijgen de kinderen dus een rapportcijfer voor hun gewicht, iets wat in Nederland ondenkbaar is. “De ouders moeten weten dat het kind lijdt aan overgewicht op basis van de BMI. Wij als leraren kunnen hier verder geen oordeel over geven, dat zou niet gepast zijn. De ouders moeten zelf uit de cijfers opmaken dat hun kind te dik is”, aldus basisschoollerares Inkkie Lee.

Daarbij wordt er op basisscholen meer tijd vrijgemaakt voor beweging en wordt de kinderen het een en ander bijgebracht op het gebied van voeding. Niet alleen de kinderen leren tegenwoordig meer over voeding. Veel basisscholen organiseren ook workshops voor ouders. Tijdens deze workshops worden ouders meer bewust gemaakt van hoe belangrijk het is dat hun kinderen regelmatig bewegen en goede gebalanceerde maaltijden nuttigen. Lee zelf heeft weinig vertrouwen in deze workshops. “De meeste ouders komen één keer opdagen uit beleefdheid, daarna zie je ze nooit meer terug. Het interesseert ze gewoon niet.”

Cijfers
Het ministerie van Gezondheidszorg heeft onderzoek laten doen naar het gewicht van Maleisische basisschoolkinderen. Uit The Health and Morbidity Survey III blijkt dat ruim twintig procent van deze kinderen te dik is. Dat aantal is haast verdubbeld ten opzichte van tien jaar geleden. Toen was ongeveer acht procent te zwaar. Hiermee staat Maleisië op nummer zes van heel Azië, en zelfs op de eerste plaats van Zuidoost-Azië. Volgens hetzelfde onderzoek hebben jongens In Maleisië meer aanleg om overgewicht te krijgen. Daarbij zijn, van alle culturen in Maleisië, onder de Chinezen de meeste kinderen met overgewicht.

Bovendien hangt het er ook van af af of de ouders lijden aan overgewicht of obesitas. De kans op obesitas bij het kind is het grootst, wanneer beide ouders te zwaar zijn, dit komt neer op een percentage van zeventig procent. Wanneer één ouder zwaarlijvig is, wordt het risico al verkleind tot 'slechts' vijftig procent. Kinderen van stellen met een gezond gewicht worden in tien procent van de gevallen obees. Tot slot laat dit onderzoek zien dat de wat rijkere gezinnen een grotere kans hebben op kinderen met overgewicht en dat ook de hoger opgeleide ouders vaker kinderen met overgewicht hebben.

Lerares Inkkie Lee geeft aan met eigen ogen te zien dat steeds meer basisschoolkinderen te dik zijn. Zij onderschrijft dat de ouders van de kinderen de belangrijkste veroorzakers zijn. “Zij doen hun kinderen tekort door hun behoeftes te verwaarlozen. Ze gebruiken voedsel als afleiding voor de kinderen, een makkelijke manier om ze stil te krijgen”. Lee vertelt dat ouders in Maleisië steeds vaker allebei een baan hebben en een kindermeisje inhuren. “Het kindermeisje moet heel veel in het huishouden doen en heeft weinig tijd voor het kind, dus geven zij vaak eten aan de kinderen als afleiding. De ouders hebben niet eens door hoeveel hun kinderen thuis eten, want ze zijn er niet bij.” Een tweede belangrijke reden volgens haar is dat kinderen in Maleisië tegenwoordig nog maar weinig bewegen. “De kinderen komen niet meer buiten. Ze zijn altijd thuis en doen niks. In dit nieuwe technologische tijdperk zitten kinderen voortdurend voor de televisie, of spelen spelletjes op een computer of tablet. Op gebied van voeding en beweging worden de kinderen verwaarloosd.”

Professor Yasmin Ooi Beng Houi van de School of Health and Nutrition Science (University of Sabah), vertelt dat het probleem vooral groot is in en rondom de grote steden. “Ook in dorpen die op de weg naar de stad liggen komt meer overgewicht en obesitas voor dan op andere plekken. Bewoners van omliggende gemeenten hebben sneller en makkelijker toegang tot de stad en juist daar is een groter aanbod aan fastfood. En er zijn maar weinig speelplaatsen voor de stadskinderen. Ze zitten veel binnen. Buiten is er enorm veel verkeer.” Daarnaast sporten veel kinderen niet of te weinig en eet 95 procent te weinig groente en fruit.

Volgens Yasmin Ooi wordt er wel steeds meer gedaan tegen overgewicht onder kinderen. “Scholen die gerund worden door de overheid mogen sinds een tijdje geen frisdrank meer schenken en het nemen van gezoete dranken en junkfood wordt ten strengste afgeraden.” De gevolgen van overgewicht, zoals hartkwalen en diabetes, zijn bij de meeste mensen wel bekend. Maar volgens Yasmin Ooi is er bij kinderen niet alleen sprake van lichamelijke, maar ook van een emotioneel gevolg. “Het is duidelijk zichtbaar dat dikke kinderen minder vrienden hebben. De kinderen doen het minder goed tijdens fysieke activiteiten op school. Hierdoor vinden zij bijvoorbeeld sporten minder leuk. Dit zorgt er weer voor dat kinderen stoppen met bewegen. Overgewicht kan leiden tot psychologische problemen en later in hun leven hebben de kinderen minder kans op een baan.”

Het interessante in Maleisië is dat de cijfers van kinderen met ondergewicht nog steeds hoger zijn dan de cijfers van kinderen met overgewicht. Toch wordt overgewicht bestempeld als een probleem en ondergewicht niet. “Ondergewicht is een blijvend probleem in Maleisië, maar de laatste jaren is toch een afname te zien. En naar mijn idee zal het aantal kinderen met overgewicht alleen maar blijven stijgen. Ik zou het liefst zien dat er de komende jaren een nationaal programma wordt ontwikkeld met de focus op overgewicht”, reageert Ooi. Voor het daadwerkelijk terugdringen van overgewicht bij Maleisische kinderen, is het vermelden van het BMI lang niet voldoende, concluderen zowel Inkkie Lee als Yasmin Ooi. De verantwoording ligt bij de ouders. Alleen als zij hun kinderen een gezond eet- en beweegpatroon aanleren, kan kinderobesitas een halt toegeroepen worden.