Nergens zijn kinderen zo gepassioneerd over voetbal als op het Afrikaanse continent. Het staat symbool voor hun dromen om een leven in armoede in te ruilen voor een carrière als professioneel voetballer. In Zuid-Afrika is dat natuurlijk niet anders, want voetbal is de nummer één sport in de vaak armoedige townships.

Mike Steptoe is oprichter van de school Africa Soccer Developments (ASD) in Kaapstad. Dit voetbalinternaat is in 2009 door Steptoe opgericht om een streng geselecteerde groep jongens klaar te stomen voor een leven als volwaardig profvoetballer. Waar Zuid-Afrikaanse profclubs genoegen nemen met middelmaat, kent Steptoe maar één doel: opleiden voor het allerhoogste. Binnen de voetbalwereld betekent dat de Engelse Premier League of de Spaanse La Liga.

“Waar armoede is, wordt gevoetbald”, verklaart Steptoe zijn keuze voor Zuid-Afrika als basis voor zijn school. “Overal in Afrika zie je jongens tegen een bal aan trappen en sommigen met geweldige vaardigheden.” Zoals veel kinderen die opgroeien in Afrika zijn ook de studenten van de ASD op blote voeten met voetballen begonnen en dat heeft gevolgen voor hun spel. Zo zijn de technische vaardigheden vaak van een erg hoog niveau. “Met name de eerste aanname is over het algemeen fantastisch”, zegt Steptoe. “Daar staat tegenover dat het vaak ontbreekt aan doelgerichtheid.”

Bafana Bafana
Het aanwezige potentieel van deze ‘ruwe diamantjes’ staat in schril contrast met de doorbraak van Zuid-Afrikaanse voetbaltalenten in Europese competities. Waar Zuid-Amerikaanse, en in mindere mate West-Afrikaanse, talenten hun weg weten te vinden in de Europese competities, blijft Zuid-Afrika achter. Op nationaal niveau heeft dit zichtbare consequenties voor de prestaties.

‘Bafana Bafana’ keerde pas in 1992 terug op het internationale podium, na decennia lang geweerd te zijn van internationale sportevenementen. Een snelle blik in de archieven leert dat het Zuid-Afrikaanse voetbalelftal sinds die tijd slechts één noemenswaardige mijlpaal heeft bereikt: de winst van de Afrika Cup in 1996. Ruim zestien jaar later snakt voetballiefhebbend Zuid-Afrika naar nieuw succes, nu het team ook tijdens het WK van 2010 in eigen land niet heeft kunnen verrassen.

Het probleem in het Zuid-Afrikaanse professionele voetbal is het gebrek aan doorstroming van de jeugd, legt Steptoe uit. “Alle Zuid-Afrikaanse clubs maken winst, maar deze winst wordt niet geïnvesteerd in de jeugdopleiding. Hierdoor is de ontwikkeling van talenten verre van optimaal.” Het probleem bij zowel de Zuid-Afrikaanse clubs als het nationale elftal is het gebrek aan structuur en een eigen voetbalfilosofie. “Wanneer jongens de leeftijd van veertien bereiken, stopt de ontwikkeling zonder professionele begeleiding”, besluit Steptoe.

Business
Bij voetbalschool Africa Soccer Developments zal het niet liggen aan gebrekkige begeleiding. De studenten wonen gezamenlijk in een luxueuze villa in de chique Kaapse suburb Claremont. De jongens, van wie de meerderheid een verleden heeft in de moeilijke omstandigheden van de township, hoeven zich enkel te focussen op voetbal en hun huiswerk. Keukendames zorgen voor het perfecte topsportdieet, er is een professionele mentale coach aanwezig en de zieken worden geïsoleerd, om de verspreiding van ziektes te voorkomen. Volgens Steptoe is de ASD nu al, na drie jaar operationeel te zijn, de bakermat van nieuw Zuid-Afrikaans voetbaltalent.

Echter, de school is geen liefdadigheidsproject. “Het is ons doel om zelfvoorzienend te zijn, de school is immers business”, legt Steptoe uit. Om dit project op te starten moest er dus een flinke investering gemaakt worden, die terugverdiend moet worden door het binnenhalen van trainingscompensaties en transfergelden. Nu voormalig ASD-student Ayanda Patosi furore maakt bij het Belgische Lokeren zou deze lichtvoetige middenvelder wel eens de eerste voormalig ASD student kunnen zijn die het werkelijk tot de Premier League schopt. Daarmee zou hij meteen het eerste kassucces van de ASD betekenen.