Maleisië is booming. Het land heeft een economisch sprintje getrokken en blijft maar doorgroeien. Als gevolg zijn veel mensen op een andere manier gaan leven. Eten was altijd al belangrijk in het land, maar doordat de nieuwe economie een versnelde levensstijl met zich meebrengt is er minder tijd om veel te bewegen of rustig te eten. Een dag achter de computer zitten is normaal, gefrituurd voedsel is eeuwen populair en de Maleiers worden dikker en dikker. Gelukkig komen er ook steeds meer instanties om af te vallen.

Één op de drie Maleiers is te dik, zo meldt de nationale survey van 2006. Tien jaar daarvoor was nog maar één op de vijf Maleiers te dik. Helaas zijn er geen recentere cijfers bekend, maar het straatbeeld van Kuala Lumpur zegt veel. Loop een willekeurige straat in en je ziet dat het overgrote deel van de bevolking een net iets te dikke buik over de broekriem heeft hangen. Wanneer je een paar minuten wacht komen er gegarandeerd één of twee obese mensen voorbij.

“Weet je wat het probleem is in dit land? Je kunt altijd en overal eten krijgen. Op iedere hoek van de straat en op ieder tijdstip. Vroeger bestelde ik zelfs om vier uur ’s nachts nog wel eens een pizza”, vertelt Vishnu (20) die erg lang kampte met extreem overgewicht. Maleisië heeft inderdaad een eetcultuur. Als begroeting vraagt men “Heb je je ontbijt / lunch / avondeten al gehad?”, en bijpraten kan ook het best met een hapje erbij.

Gezondheidsproblemen
Maleisiërs worden vooral dik door het voedsel wat ze eten. Veel voedsel in het land is gefrituurd en ook door het gebruik van kokosmelk komen mensen aan.  “Vanaf mijn negende was ik al veel te dik”, vertelt Vishnu, die al vanaf jongs af aan Nasi Lemak bij het ontbijt at, vervolgens als lunch drie hamburgers en ‘s avonds geen genoegen nam met minder dan vier hamburgers. “Behalve die maaltijden snackte ik ook nog de hele dag door.”

Op het dieptepunt woog Vishnu 125 kilo en kreeg hij gezondheidsproblemen. “Ik was alleen thuis omdat mijn ouders op vakantie waren naar India toen ik ineens geen adem meer kreeg. Ik belde een vriend op die om de hoek woonde en die drong aan dat ik naar de dokter zou gaan. Daar kreeg ik een astma puffer, zonder kreeg ik niet genoeg lucht meer. Zelfs toen gaf ik nog niet toe dat ik iets aan mijn gewicht moest doen.”

Pas toen hij gedwongen werd mee te gaan naar de sportschool, begon Vishnu met afvallen. “Iedereen zeurde aan mijn hoofd dat ik te dik was, ik had er genoeg van en wilde mezelf bewijzen”, vertelt hij terwijl hij een voorzichtige slok neemt van zijn jus d’orange. “In het begin hield ik het nog geen drie minuten uit op de loopband. Toch was ik vastbesloten af te vallen en ging zeven keer per week naar de sportschool. Later nam ik ook dieetpillen en at alleen maar tonijn. Dat versterkt je spieren namelijk. ”

Afvallen wordt steeds populairder in Maleisië. De afgelopen tien jaar schoot de ene na de andere sportschool uit de grond. In 2009 is er een nieuwe methode om af te vallen bijgekomen: het bootcamp. Deze vorm van fitness heeft een aparte oorsprong. Eind jaren negentig kreeg een Australische leider van de legerbootcamps het verzoek een programma te maken voor de vrouwen van militairen. Het programma werkte erg goed, de kilo’s verdwenen snel en dat trok ook mensen buiten het leger aan. Het gevolg: de bootcamp werd een wereldwijde rage en dus ook in Maleisië.

Bootcamp
Vol overtuiging staan meer dan veertig dikke en dunne dames en heren op een parkeerplaats te wachten. Ook al is het half zes ’s ochtends, de temperatuur is al boven de 25 graden. De rest van Kuala Lumpur ligt nog op één oor, toch staan de fanatiekelingen klaar om er alles aan te doen af te vallen en fit te worden. Dat ze hiervoor midden in de nacht op moesten staan lijkt ze niet te deren. “Mijn biologische klok is veranderd”, vertelt Hanlian (34) die minstens negen keer in de week een bootcamp sessie volgt. Terwijl de krekels nog te horen zijn, beginnen deze mensen hun dag met een drilsessie afvallen.

Het ochtendgebed klinkt luid in de straten, toch weet de afgetrainde instructeur in legerbroek zich nog goed verstaanbaar te maken. Met harde stem roept hij op dwingende toon: “Springen, vallen en opdrukken. Sneller, sneller sneller!”, waarna veertig man zijn orders netjes opvolgt. Voor Sham (27) is dit de enige manier van afvallen die werkt. “Ik woog 145 kilo en deed eerst veel aan fitness, maar die instructeurs gaan niet tot het uiterste. Ik viel niet snel af. Dit bootcamp is ideaal. Je wordt gedwongen je grens op te zoeken en daarnaast werkt de groepsdruk goed om het vol te houden.”

“We hebben hier mensen gehad die niet eens twee kilometer konden lopen zonder compleet kapot te gaan, nu lopen ze tien kilometer binnen een uur”, vertelt Armin Baniaz Pahamin, de eigenaar van het bootcamp. Die zelfde mensen kunnen volgens hem binnen een paar weken gemakkelijk tien kilometer rennen. 

Na een half uur bikkelen geven de eerste dames het op. “Dit is de eerste sessie die ik mee doe”, zegt Jennifer (26) terwijl ze aan de kant staat uit te puffen. “Eerder dit jaar was er een Groupon actie en toen heb ik een aantal introductielessen gehad, maar deze training is toch echt veel te zwaar.” De marketingmedewerkster van een groot cosmeticamerk gaat zitten en legt dan uit dat ze liever jogt. “Helaas val ik daar niet zo snel mee af en ik wil er wel graag slank uit zien, maar het is niet zo zwaar als dit en ook nog eens veel goedkoper.”

Niet voor iedereen
“Jammer genoeg zijn de fitnessscholen en bootcamps alleen weggelegd voor de rijkeren”, vervolgt Armin zijn verhaal. “Wanneer je geen geld hebt, kun je niet onder begeleiding trainen om van je gewicht af te komen. Daarbij wordt overgewicht door veel mensen nog niet in verband gebracht met ongezondheid. Veel mensen willen afvallen om er mooier uit te zien en merken dan dat ze gezonder worden.”

Vishnu is vooral door zijn familie aangespoord om af te vallen, Sham wilde er goed uit zien en Jennifer wilde van haar buikje af, omdat ze het niet vond passen bij iemand die voor een cosmeticamerk werkt. Allemaal hebben ze het besluit genomen dat ze hun uiterlijk wilden verbeteren en niet omdat ze wisten dat overgewicht slecht is voor hun gezondheid. De eigenaar van de bootcamp organisatie is wel vooral met  gezondheid bezig: “Wanneer ik te dikke mensen zie, vind ik dat vooral heel erg jammer. Overgewicht brengt ziektes met zich mee en ook al ervaren mensen nu misschien niet dat ze ongezond zijn, wanneer je te dik bent krijg je ongetwijfeld een keer last van ziektes.”

De Maleise overheid heeft veel plannen om overgewicht en de gevolgen ervan onder de aandacht te brengen. Er is een soort voedingscentrum opgericht (Nutrition Society Malaysia) dat campagnes moet gaan voeren om de bevolking bewust te maken van wat ze eten. En er is een aparte organisatie om zwaarlijvigheid in het land te onderzoeken. Toch is hier in het dagelijkse leven nog niet veel van te merken. Armin vertelt dat hij nog nooit een overheidscampagne tegen overgewicht heeft gezien. “Volgens mij hebben we helemaal geen overheidsmaatregelen voor overgewicht in Maleisië. Er zou meer aan bewustmaking gedaan moeten worden.”